Profesja komornika jest trudna i niewdzięczna, ale z drugiej strony również bardzo potrzebna. Bez nich te wszystkie wyroki byłyby jedynie pustymi kartkami papieru. Jednakże, jak każdy inny, komornik musi również działać na podstawie i w granicach obowiązującego prawa. Nie można jednak oczywiście wykluczyć, że czasem zdarzy się sytuacja, gdy działanie komornika w jakiś sposób będzie naruszało w sposób niezgodny z prawem interesy zarówno dłużnika, jak i osób trzecich. Dlatego też niezbędne było stworzenie narzędzi, które pomagałyby w takich sytuacjach i stanowiłyby kontrolę działań komornika.
Wobec jakich czynności przysługuje skarga?
Ustawodawca nie wskazał konkretnego katalogu czynności, na które można złożyć skargę. Określono jedynie, że możliwe jest złożenie skargi wobec wszystkich czynności, z wyjątkiem:
- wezwania do usunięcia braków pisma,
- zawiadomienia o terminie czynności,
- uiszczenia przez komornika podatku od towarów i usług,
- wyboru komornika, któremu przekazano sprawę,
- udzielenia przybicia ruchomości, które ulegają szybkiemu zepsuciu,
- sporządzenia przez komornika planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji (w takim przypadku wnosi się zarzuty przeciwko planowi podziału).
Trzeba też pamiętać, ze przedmiotem skargi może być nie tylko działanie, ale również zaniechanie, czyli sytuacja, kiedy komornik nie dokonuje czynności, mimo że jest do tego zobowiązany. Jako przykładowe sytuacje uprawniające do wniesienia skargi należy wskazać: nieprawidłowe naliczenie odsetek, błędne naliczenie wierzytelności głównej czy też prowadzenie egzekucji wobec osoby, która nie jest w rzeczywistości dłużnikiem (co się czasem zdarza).
Jakich formalności trzeba dopełnić przy składaniu takiej skargi?
W obecnym stanie prawnym taką skargę można złożyć na urzędowym formularzu. Formularz skargi komornik powinien doręczyć dłużnikowi wraz z pierwszym pismem wszczynającym postępowanie. Jeśli ktoś jednak z różnych powodów nie dysponuje takim formularzem, nie ma jednakże problemu, żeby znaleźć go w internecie. Skarga ta jest rozpatrywana przez sąd rejonowy, w okręgu którego komornik prowadzi kancelarię. Skargę należy wnieść do komornika, który dokonał czynności lub też zaniechał jej dokonania. Wówczas komornik w terminie trzech dni od otrzymania skargi sporządza uzasadnienie zaskarżonej czynności, o ile nie zostało ono sporządzone wcześniej, albo przyczyn jej zaniechania. Komornik przekazuje to uzasadnienie wraz ze skargą i aktami sprawy do właściwego sądu. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy komornik c skargę w całości uwzględnia. O uwzględnieniu skargi komornik zawiadamia skarżącego oraz zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy.
Do skargi należy dołączyć dowód wniesienia opłaty w wysokości 100 zł. Skargę należy wnieść w tylu egzemplarzach, ile jest stron plus dodatkowo jeden egzemplarz dla komornika.
Co powinna zawierać skarga?
Skarga jest pismem, które musi spełniać wszystkie formalne wymogi pisma procesowego, a więc dla swej ważności powinna zawierać takie elementy, jak:
- sąd, do którego składana jest skarga,
- strony postępowania i ich adresy,
- rodzaj pisma,
- sygnaturę akt komorniczych,
- zaskarżaną czynność lub zaniechanie czynności,
- podpis.
Niezwykle istotną kwestią jest merytoryczne uzasadnienie, w którym trzeba wykazać, na czym polegało naruszenie interesu osoby skarżącej oraz sformułowanie zarzutów, czyli wskazanie, jakie przepisy postępowania naruszył komornik. Powinno się również zawrzeć informację, o co wnosimy, czy np. o uchylenie czynności komornika czy też o jakieś inne działanie.
Pamiętajmy, iż samo prowadzenie egzekucji, nie stanowi naruszenia prawa. Komornik też nie jest osobą, która powinna badać zasadność wyroku. On dostaje wyrok z klauzulą wykonalności nie ma nawet prawa do badania, czy np.: roszczenie było przedawnione czy też nie. Komornikowi nie powinno się stawiać zarzutów, które nie są ściśle związane z procedurą egzekucyjnego. Nie powinno się więc tutaj mieć pretensji do komornika ani też w skardze podejmować tego typu kwestii. Zupełnie inną sytuacją jest natomiast, gdy przykładowo komornik zajmuje mienie lub środki, które na mocy ustawy zwolnione są od egzekucji.
Niezwykle istotne jest również to, że wniesienie skargi nie uchyla automatycznie czynności ani nie powoduje zawieszenia postępowania. Mimo toczącego się postępowania w sprawie skargi, komornik w dalszym ciągu prowadzi postępowanie. Istnieje jednak możliwość zawieszenia postępowania egzekucyjnego, dlatego nie zaszkodzi w skardze zawrzeć również odpowiedni wniosek. Powinno się jednak go również dobrze uzasadnić, aby przekonać sąd, że zasadne jest zawieszenie postępowania.
Jaki jest termin na złożenie skargi?
Skargę na czynności komornika wnosi się w terminie 7 dni od dnia:
- dokonania danej czynności przez komornika sądowego, jeżeli osoba chcąca złożyć skargę o danej czynności wiedziała,
- zawiadomienia danej osoby o dokonaniu danej czynności przez komornika sądowego,
- w którym dana czynność powinna być dokonana przez komornika sądowego,
- kiedy dana osoba dowiedziała się o danej czynności dokonanej przez komornika sądowego.
Dotrzymanie tego terminu jest bardzo ważne. Dla jego zachowania wystarczy nadanie pisma na poczcie listem poleconym. Jeśli z jakichś powodów nie udało się dotrzymać terminu, można złożyć wniosek o przywrócenie terminu. Trzeba pamiętać o tym, że należy wykazać, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy skarżącego (do najczęstszych przyczyn należy choroba, ale potwierdzona zaświadczeniem lub zwolnieniem lekarskim, bądź inne nagłe, nieprzewidziane zdarzenie). Ponadto wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu należy złożyć skargę.
Postępowanie egzekucyjne jest niewątpliwie trudne i kłopotliwe dla dłużnika, który jednak powinien je znosić, chyba że rzeczywiście komornik narusza przepisy dotyczące prowadzenia egzekucji. Nie jest to jednakże droga do tego, żeby podważać zasadność wyroku czy samą egzekucję.